สงขลาพอเพียง : เครือข่ายสร้างเสริมสุขภาพจังหวัดสงขลา - Songkhla Health

โดย นพ.สุภัทร ฮาสุวรรณกิจ

ระบบบริการทางสังคมที่สำคัญคือโรงเรียนและโรงพยาบาลในอดีตนั้น ผูกติดกับศาสนจักรอย่างแนบแน่น เรียกได้ว่าเป็นโรงเรียนวัดและโรงพยาบาลวัดตามอุดมคติของโรมันคาทอลิกในการดูแลช่วยเหลือเพื่อนมนุษย์ จนเมื่อสังคมพัฒนาขึ้นจึงได้แยกตัวออกมาบริหารจัดการที่เป็นอิสระส่วนใหญ่ในรูปของมูลนิธิ หน้าตาของโรงพยาบาลที่ไม่ใช่โรงพยาบาลมหาวิทยาลัยที่สร้างขึ้นใหม่จึงดูเก่าๆโบราณและมีความเป็นคาทอลิกอยู่ทั่วไป

โรงพยาบาลที่เบลเยียมทั้งหมดเป็นโรงพยาบาลเอกชนแต่ไม่แสวงผลกำไร ไม่มีโรงพยาบาลของรัฐเลย ทุกแห่งสามารถบริหารงานเป็นเอกเทศแบบเอกชน ดูแลรักษาผู้ป่วยตามสิทธิประกันสุขภาพที่มี โรงพยาบาลยังเอากำไร แต่กำไรนั้นนำมาหมุนเวียนใช้จ่ายในการระบบ เพื่อพัฒนาคุณภาพบริการ รวมทั้งการดูแลสวัสดิการเงินเดือนโบนัสเจ้าหน้าที่ ไม่มีการนำไปจัดสรรเป็นเงินปันผลผู้ถือหุ้นหรือนำเข้ากระเป๋าส่วนตัวใคร ด้วยวิธีคิดแบบยุโรปที่เชื่อในกลไกตลาด เชื่อในผลกำไรว่าจะนำมาซึ่งประสิทธิภาพ การวางระบบโรงพยาบาลเป็นระบบเอกชนที่มีจุดมุ่งหมายสาธารณะ (private system for public purpose) จึงเป็นจุดบรรจบของสองอุดมการณ์ ซึ่งแตกต่างอย่างสิ้นเชิงกับโรงพยาบาลเอกชนในประเทศอเมริการวมทั้งในประเทศ ไทยที่นิยมตามก้นอเมริกา ที่เป็นโรงพยาบาลเอกชนเพื่อการทำกำไรเข้ากระเป๋านักลงทุน

วิธีคิดของทุนนิยมในยุโรปนั้น ไม่เหมือนทุนนิยมในอเมริกาที่ทุกอย่างขายได้ ทำกำไรได้ แม้แต่สุขภาพและชีวิตมนุษย์ก็ทำกำไรได้ โรงพยาบาลเอกชนแบบค้ากำไรเข้ากระเป๋านักลงทุนจึงถูกคุมกำเนิดในเบลเยียม ด้วยการที่ระบบประกันสังคมจะไม่รับเป็นโรงพยาบาลคู่สัญญา เมื่อคนทั้งประเทศมีประกันสุขภาพ และหากใช้ที่โรงพยาบาลเอกชนต้องจ่ายเงินเอง ประกันสังคมไม่จ่ายให้ ด้วยกลไกเพียงเท่านี้ โรงพยาบาลเอกชนเพื่อการทำกำไรจึงไม่มีใครเปิดกิจการแม้แต่แห่งเดียว

ในยุโรปแนวคิดเรื่องสุขภาพและการศึกษานั้น เป็นสิทธิขั้นพื้นฐานสำหรับคนทุกคนที่ต้องสามารถเข้าถึงได้ โดยต้องไม่มีอุปสรรคโดยเฉพาะด้านการเงิน คนรวยหรือคนจนต้องได้รับการรักษาพยาบาลและการศึกษาที่มี คุณภาพโดยเท่าเทียมกัน เพราะนี้คือการธำรงซึ่งความเท่าเทียมและศักดิ์ศรีแห่งความเป็นมนุษย์ตามรัฐธรรมนูญ