สงขลาพอเพียง : เครือข่ายสร้างเสริมสุขภาพจังหวัดสงขลา - Songkhla Health

โดย นพ.สุภัทร ฮาสุวรรณกิจ

คนไทยส่วนใหญ่รับรู้ว่าตนเองมีอำนาจตามระบอบประชาธิปไตยก็ราวไม่เกินห้านาทีในคูหาเลือกตั้ง หลังจากนั้นเสียงของประชาชนก็แทบจะไม่มีโอกาสได้แสดงออกบอกกล่าวอีกเลย ไม่มีช่องทางในการแสดงความคิดเห็นและร่วมตัดสินใจ การออกมาชุมนุมประท้วงจึงเป็นหนทางเดียวที่เสียงประชาชนจะดังได้ แต่นั่นก็ทำให้ปัญหาเล็กๆมากมายไม่ถูกแก้ไขใดๆ

จิตวิญญาณประชาธิปไตยที่แท้จริงคือการเคารพสิทธิของผู้อื่น เมื่อเคารพสิทธิของเขา เราจะให้เกียรติ สอบถามความเห็นก่อนตัดสินใจใดๆ การมีช่องทางให้ประชาชนร่วมตัดสินใจต่างหากที่บ่งบอกถึงประชาธิปไตย ตัวอย่างหนึ่งที่ชัดเจนมากและเกิดสม่ำเสมอในสถาบันที่เรียนก็คือ เมื่ออาจารย์ต้องการหรือเสนอคาบเรียนเพิ่มเติมจากตารางที่กำหนดไว้ล่วงหน้าแล้ว อาจารย์จะถามนักเรียนก่อนเสมอว่า จะสอนเพิ่มในวันนี้วันนั้นนั้นทุกคน OK ไหม อันนี้เพราะวิธีคิดแบบการเคารพสิทธินั้นฝังอยู่ในจิตวิญญาณของเขาจริงๆ แม้แต่เป็นอาจารย์ที่สถานะสูงกว่า แต่ก็เป็นวัฒนธรรมที่คารพการมีส่วนร่วมในการจัดสินใจของนักเรียน และเป็นอย่างนี้กับอาจารย์ทุกคน รวมทั้งกิจการนักศึกษาด้วย นอกจากกิจกรรมที่เป็น optional หรือกิจกรรมที่ตามแต่ความสมัครใจ อันนั้นบางครั้งก็ไม่ได้ถามหาการร่วมตัดสินใจ

สำหรับเบลเยียมแล้ว การมีส่วนร่วมในทุกระดับทุกองค์กรเป็นธรรมเนียมปฏิบัติในการบริหารองค์กรรัฐหรือองค์กรเอกชนที่ไม่แสวงหากำไร โดยมีคณะกรรมการหรือบอร์ดที่มีสัดส่วนของประชาชนผู้ทรงคุณวุฒิอยู่ในบอร์ด มีอำนาจในการปลดผู้บริหารหรือรับไม่รับหลักการของการเปลี่ยนแปลงเรื่องสำคัญๆ คือไม่ใช่ตรายางนั่นเอง ในคณะก็ยังมีตัวแทนนักศึกษาร่วมในการประชุมบอร์ดของคณะในฐานะกรรมการด้วยทุกครั้ง นั่นหมายความว่า มีเก้าอี้ให้นั่งมีสิทธิเสียงให้แสดงความเห็นและตัดสินใจ ส่วนจะทำได้ดีเพียงใดก็ขึ้นกับความสามารถของตัวแทนที่เราเลือกเข้าไป

จิตวิญญาณประชาธิปไตยคือการเคารพสิทธิ การมีส่วนร่วมนั้นคือรูปธรรมปฏิบัติ การเปิดช่องทางการมีส่วนร่วมทุกระดับต่างหากคือกลไกประชาธิปไตยที่แท้จริง มิใช่แต่เพียงการเปิดคูหาหย่อนบัตรเลือกตั้งเท่านั้น