สงขลาพอเพียง : เครือข่ายสร้างเสริมสุขภาพจังหวัดสงขลา - Songkhla Health

โดย นพ.สุภัทร ฮาสุวรรณกิจ คริสตัล เป็นเครื่องแก้วคุณภาพชั้นดีราคาแพง ผลิตจากทรายบริสุทธิ์(ซิลิกา) แล้วผสมสารตะกั่วออกไซด์ในสัดส่วน 24% และสารอื่นอีกเล็กน้อยในระหว่างการหลอมเพื่อให้ความแววเงากว่าแก้วทั่วไป อาจใส่โลหะหนักเข้าไปผสมเพื่อให้เกิดสีต่างๆ เป่าแต่งออกมาเป็นเครื่องแก้วราคาแพง ที่เบลเยียมมีโรงงานคริสตัลชื่อเสียงโด่งดังระดับโลกชื่อ เซนต์แลมเบิร์ท เขาเริ่มผลิตมาตั้งแต่ปีค.ศ.1826 เริ่มจากกิจการในครอบครัว ขยายใหญ่โตจนมีคนงานกว่า 5,000 คน ก่อนจะปิดตัวไปในช่วงสงครามโลกครั้งที่ 2 เพราะเศรษฐกิจโลกย่ำแย่ แต่ผู้คนในเมืองลิแยชก็ยังรักและหวงแหนในวิชาความรู้ที่สั่งสมมายาวนาน ในที่สุดจึงได้ฟื้นฟูกิจการขึ้นมาอีกครั้ง ปัจจุบันมีคนงานเพียง 65 คน ส่วนใหญ่เป็นคนหนุ่มสาวรุ่นใหม่ที่สนใจเข้ามาเรียนรู้ ฝึกฝนสั่งสมความชำนาญโดยยังคงรักษาเอกลักษณ์ในการใช้วิธีโบราณในการผลิตต่อไป ชุดนี้ที่เห็นในภาพ เป็นชุดเครื่องแก้วที่ขายดีที่สุดชุดหนึ่ง ราคาก็หลายหมื่นบาทครับ จากคริสตัลมาลองเชื่อมโยงกับความรู้ในโลกนี้กันดีกว่า เราน่าจะแบ่งได้ 2 ประเภทใหญ่ๆคือ อย่างแรกเป็นความรู้เชิงศาสตร์หรือ science ซึ่งเป็นความรู้แบบวิทยาศาสตร์ ใช้เหตุใช้ผลในการทำความเข้าใจ ที่สามารถทำความเข้าใจได้จากหนังสือ อ่านแล้วเข้าใจ นำไปใช้ได้ หรือปรับเปลี่ยนทัศนะของเราได้

ความรู้อีกอย่างคือความรู้เชิงทักษะเชิงศิลป์หรือ professional เป็นความรู้ที่ไม่สามารถถ่ายทอดโดยตัวหนังสือได้ เช่นการเป็นหมอผ่าตัดนั้น แม้จะอ่านหนังสือการผ่าตัดจนจำได้ทุกบรรทัด แต่ก็ผ่าตัดไม่เป็น การทำคริสตัล การขึ้นต้นตาล งานศิลปะทั้งหลายหรือการทำอาหาร ล้วนเป็นความรู้แบบทักษะที่ต้องการการเรียนรู้จากการดู ตามด้วยการฝึกทำจริงภายใต้การแนะนำ และสุดท้ายทดลองทำเอง ฝึกฝนจนเกิดเป็นความเชี่ยวชาญ ยิ่งนานวันยิ่งมีคุณค่า

น่าเสียดายที่ความรู้เชิงศิลป์เหล่านี้ไม่ได้ถูกให้คุณค่าในสังคมไทย อีกทั้งยังไม่ได้รับความสนใจในระบบการศึกษาไทยด้วย สังคมไทยจึงไม่มีที่ว่างทั้งสำหรับช่างเป่าแก้วคริสตัลหรือคนขึ้นตาลโตนด