สงขลาพอเพียง : เครือข่ายสร้างเสริมสุขภาพจังหวัดสงขลา - Songkhla Health

โดย นพ.สุภัทร ฮาสุวรรณกิจ

จัตุรัสโกรทมาร์ก(Grote Markt) ในแอนเวิร์ปต่างจากจัตุรัสในบรัสเซลส์ จตุรัสที่นี่จะไม่เป็นรูปสี่เหลี่ยม แต่จะเป็นรูปสามเหลี่ยมตามคติการสร้างจัตุรัสของจักรวรรดิเยอรมันในอดีต ในขณะที่บรัสเซลส์จะเป็นจัตุรัสจริงๆตามคติการสร้างจัตุรัสของฝรั่งเศส ที่แอนเวิร์ปไม่เฉพาะจัตุรัสเท่านั้นที่เป็นสามเหลี่ยม ผังเมืองโดยรวมในเขตเมืองเก่าก็จะเต็มไปด้วยห้าแยกหกแยก เป็นเหลี่ยมมุมที่ไม่เป็นตารางเหลี่ยมๆหรือเป็นสี่แยกแบบที่นิยมในระบบผังเมืองสมัยใหม่

จัตุรัสแห่งนี้คือศูนย์กลางของเมือง เป็นที่ตั้งของศาลาว่าการของเมือง เป็นตลาดที่ผู้คนมาจับจ่ายแลกเปลี่ยนสินค้า มีอาคารสูงสง่าในสมัยนั้นตั้งอยู่รายรอบ แอนเวิร์ปเป็นท่าเรือใหญ่ที่สองของยุโรปในยุคปฏิวัติอุตสาหกรรม มีอาคารสูงในรูปใช้เป็นที่ตั้งของสมาคมการค้าต่างๆที่รวมกันเพื่อจะได้ฮั้วราคาขายให้สูงขึ้นเขาเรียกว่า guildhouse พ่อค้าจะมาเจรจาซื้อกันที่นี่ ส่วนด้านหลังตึกสูงสวยเหล่านี้ก็เป็นตึกเตี้ยๆชั้นเดียวหรือสองชั้นในซอยแคบๆที่เป็นที่อยู่ของคนจนเมือง ซึ่งก็อาจเรียกว่าสลัมก็น่าจะได้ ประเทศในยุโรปก็ได้ผ่านสภาพเหล่านี้มาเช่นกัน ราวกับเป็นเส้นทางการพัฒนาที่ต้องเดินผ่าน

ในรูปตึกด้านข้างศาลาว่าการที่สูงใหญ่ที่สุดคือตึกของสมาคมค้าอาวุธที่มีรูปม้าเป็นสัญลักษณ์ของตัวตึก แสดงว่าการค้าอาวุธนั้นมีอิทธิพลสูงและทำกำไรงามมาตั้งแต่โบราณ นอกนั้นก็เป็นสมาคมค้าสัตว์ สมาคมช่างเหล็ก สมาคมสิ่งทอเป็นต้น ในสมัยโบราณยังไม่มีระบบบ้านเลขที่ อาคารสำคัญจึงมักมีรูปปั้นต่างๆไว้บนยอด เพื่อบ่งบอกอัตลักษณ์ของบ้านนั้นๆให้เป็นที่รับรู้ เขาก็เรียกชื่อบ้านตามลักษณะที่เห็น เช่นบ้านนกอินทรีย์ บ้านเทพเฮอร์คิวลิส บ้านสุนัขจิ้งจอก เป็นต้น

ที่นี่ทุกเมืองเล็กใหญ่ก็จะมีจัตุรัส จัตุรัสในทุกเมืองยังมีชีวิต มีตลาดที่ผู้คนมาขายของในวันนัด มีกิจกรรมในวันสำคัญ มีการรักษาอาคารเก่าแก่ให้เป็นจุดแวะชมของนักท่องเที่ยว สำหรับประเทศไทยพื้นที่สาธารณะในเมืองต่างๆที่ยังพอมีเหลือ หากมีการสร้างจัตุรัสก็น่าสนใจไม่น้อย ให้เป็นพื้นที่สาธารณะของประชาชน แต่แน่นอนว่าต้องการการจัดการที่ดี อีก หลายสิบปีผู้คนจะกล่าวขานและมาเยี่ยมเยือนมนต์เสน่ห์แห่งจตุรัสกับชีวิตผู้คน ซึ่งเป็นของคู่กันสำหรับการส่งต่อทางวัฒนธรรม