สงขลาพอเพียง : เครือข่ายสร้างเสริมสุขภาพจังหวัดสงขลา - Songkhla Health

โดย นพ.สุภัทร ฮาสุวรรณกิจ

ช็อคโกแลตเป็นสินค้าขึ้นชื่อของหลายประเทศในยุโรป โดยเฉพาะเบลเยียมที่เขาพยายามทำให้เป็นผลิตภัณฑ์ประจำชาติ ช็อคโกแลตทำจากเมล็ดโกโก้ที่ปลูกในเขตศูนย์สูตร จุดเริ่มต้นมาจากตะวันตกค้นพบทวีปอเมริกาและเห็นชาวพื้นเมืองนำน้ำที่ทำจากเมล็ดโกโก้ถวายเทพเจ้า ประเทศเขตร้อนที่ส่งออกเมล็ดโกโก้ได้แก่ ไอวอรี่โคสต์ กาน่า บราซิล และอินโดนีเซียเป็นต้น เขาจะเก็บผลโกโก้ขนาดเท่าฝักข้าวโพด ผ่าเอาเมล็ดออกมาแล้วบ่มในถังไม้ให้เกิดการหมักจนหอมสักระยะ แล้วนำมาตากแห้ง ใส่กระสอบ ออกเดินทางจากป่าหรือสวนในชนบทสู่แหล่งรับซื้อในเมือง ขนถ่ายไปยังท่าเรือเดินทางไกลสู่ยุโรป ไม่เฉพาะแต่เมล็ดโกโก้ น้ำตาลทรายก็เดินทางไกลมาสู่ยุโรปเพื่อใช้ในการผลิตช็อคโกแลตเช่นกัน

ที่ยุโรปกระบวนการแปรรูปผลผลิตเมล็ดโกโก้ตากแห้งมาเป็นช็อคโกแลตนั้นซับซ้อนหลายขั้นตอน หลักการพื้นฐานคือเอาเมล็ดมาบดจนเป็นผงละเอียด แล้วนำผงนั้นไปคั้นจะได้เนยโกโก้ (cocoa butter) และเค๊กโกโก้ (cocoa cake) ซึ่งนำไปอบและบดจนได้เป็นผงโกโก้ ซึ่งทั้งสองผลผลิตเป็นวัตถุดิบสำคัญในการผลิตช็อคโกแลตต่อไป ส่วนผสมของ dark chocolate มีน้ำตาล 25% ที่เหลือส่วนใหญ่เป็นผงโกโก้ แต่ milk chocolate และ white chocolate มีน้ำตาลถึง 45% ที่เหลือเป็นนม เนยโกโก้และผงโกโก้ในสัดส่วนที่แตกต่างกัน กระบวนการผลิตนั้นซับซ้อนทีเดียว จากการใช้แรงงานในอดีตสู่กระบวนการที่ใช้เครื่องจักรอัตโนมัติในการผลิต จึงไม่น่าแปลกใจที่ทำไม ทุกประเทศที่ส่งออกโกโก้ล้วนยากจน แต่ประเทศที่แปรรูปเป็นช็อคโกแลตล้วนร่ำรวย ก็เพราะความสามารถทางเทคโนโลยีที่ทำให้เกิดการสร้างมูลค่าเพิ่มของผลผลิตทางการเกษตร แถมเพิ่มมูลค่าด้วยหีบห่อที่สวยงาม และการตลาดที่ดี

ประเทศไทยก็มีการปลูกต้นโกโก้ทางภาคใต้ ราคาเมล็ดแห้งในตลาดโลกกิโลกรัมละ 75 บาท ส่วนเมื่อนำไปผลิตเป็นช็อคโกแลตแล้ว ราคาช็อคโกแลตคุณภาพปานกลางเกรดเบลเยียมราคาขั้นต่ำอยู่ที่ราวกิโลกรัมละ 500 บาทขึ้นไป หากเกรดดีก็ราวกิโลกรัมละ 2,000 บาท จึงไม่น่าแปลกใจว่าทำไมเกษตรกรคนปลูกไม่รวยกับเขาเสียที ซ้ำยิ่งปลูกก็ยิ่งจน